SPOREN VAN VROEGER TIJDEN

Sinds 1874 is Museum De Lakenhal gevestigd in een fraai, historisch stadspaleis: de 'Laecken-Halle', die in 1640 werd gebouwd door de beroemde architect Arent van ’s-Gravesande. Het gebouw behoort tot de top van Nederlandse gebouwen uit de Gouden Eeuw. Eeuwenlang deed het dienst als keurhal voor wollen lakense stoffen, die vanuit Leiden over hele wereld werden geëxporteerd. De oorspronkelijke voorkant van het gebouw is nog helemaal intact, maar aan de binnenzijde is in de loop der tijd veel veranderd.

1. In 1869 startte de verbouwing tot stadsmuseum door gemeentelijk architect J.W. Schaap.
   
2. In 1890 werd een nieuwe kunstzaal toegevoegd met fraai, natuurlijk bovenlicht: de Harteveltzaal.
   
3. In 1921 werd het museum met de bouw van de Papevleugel twee keer zo groot.
   

Zo ontstond een palet van gebouwdelen uit verschillende tijden. Het uitgangspunt voor de restauratie is het aanbrengen van een balans tussen deze tijdlagen, volgens het principe van ‘eenheid in verscheidenheid’. Vanaf een centraal binnenplein, de Achterplaats, zijn straks de vier gebouwdelen zichtbaar en toegankelijk. Sporen van bijna 375 jaar bouwgeschiedenis worden daarbij niet uitgewist, maar juist getoond. Daardoor krijgt elk gebouwdeel zijn eigen karakter: de zeventiende-eeuwse lakenhal, de negentiende-eeuwse kunstzalen, de twintigste-eeuwse Papevleugel en de nieuwe, eenentwintigste-eeuwse tentoonstellingszalen. Dat komt de oriëntatie in het gebouw ten goede.

Meer weten over de geschiedenis van het gebouw? Lees dan het verhaal over de geschiedenis van de ‘Laecken-Halle’

MUSEUMBEZOEK IN VOGELVLUCHT

Hoe ziet een bezoek aan het vernieuwde Museum De Lakenhal er straks uit? De oude lakenhal aan de Oude Singel blijft de entree van het museum. U blijft nog even in de openlucht na binnenkomst op het historische voorplein met zijn open galerijen en prachtig uitzicht op de monumentale zeventiende-eeuwse gevel, die compleet in oude luister is hersteld. Op mooie dagen doet dit fraaie voorplein ook dienst als terras van het nieuwe museumcafé. Achter de historische voordeur bevindt zich het entreegebied. Hier koopt u een kaartje en vindt u de vernieuwde museumwinkel. Vooral bijzonder is dat hier, naast andere ambachtelijke stoffenproducten, ook het Nieuw Leids Laken op de meter te koop is.

Ieder museumbezoek begint in de centrale oriëntatieruimte, de Achterplaats. Van daaruit kiest u voor een rondgang door de nieuwe tentoonstellingsvleugel of voor een bezoek aan de vaste collectie. Daar zijn alle favorieten en hoogtepunten in volle glorie te zien: het Laatste Oordeel van Lucas van Leyden, Rembrandts Brillenverkoper, Bloemen en Bladeren van Floris Verster en de abstracte schilderijen van Theo van Doesburg. Misschien heeft u geluk en vindt er een bijzondere activiteit plaats: een rondleiding langs de collectie, een lezing door de conservator in het auditorium of een tekenworkshop in het atelier.

Altijd op de hoogte van het laatste nieuws? Schrijf dan in en ontvang voortaan de maandelijkse nieuwsbrief van Museum De Lakenhal.

RESTAURATIE

De restauratie concentreert zich op de zeventiende-eeuwse 'Laecken-Halle' en de zogenaamde Achterplaats. De nobele eenvoud van dit majestueuze werkpaleis wordt door de architecten in ere hersteld. Ook wordt de originele H-vormige plattegrond beter zichtbaar. Door het terugbrengen van het centrale binnenhof, de Achterplaats, ontstaat een open oriëntatieruimte. Van hieruit zijn voortaan alle afzonderlijke delen van het museum te betreden: de nieuwe tentoonstellingsvleugel en het lakenhal-gebouw met de Papevleugel, waarin de vaste collectie huist.

Museumdirecteur Meta Knol schreef de restauratievisie, met daarin onder andere aandacht voor het uitgangspunt van de restauratie:

VASTGEKLONKEN IN HET GEBOUW

Sinds het ontstaan van het museum in 1874 zijn in het gebouw veel interieurelementen vastgeklonken. Dit is de zogenaamde aard- en nagelvaste collectie. Het geheel heeft een hoge historische waarde en deze collectie neemt dan ook een belangrijke plaats in binnen het restauratieproject.

Lees op het museumblog meer in het interview met Prosper de Jong, conservator kunstnijverheid.

SPECIALE AANDACHT: JORISTRAP

In de negentiende eeuw werd een monumentaal trappenhuis aan het interieur toegevoegd. Deze Joristrap, die een samenhangend ensemble vormt met de zestiende-eeuwse Gravenramen, is een waardevol onderdeel van de museumarchitectuur. Om de nieuw te creëren Achterplaats een zo open mogelijk karakter te geven, is verplaatsing van dit trappenhuis de aangewezen oplossing. Het ensemble wordt met behoud van het originele interieur verplaatst van de noordzijde naar de westzijde van het gebouw, waar het de verbinding blijft vormen tussen de eerste en de tweede verdieping. Alle twaalf Gravenramen kunnen op deze manier bovendien worden verenigd in een panorama van natuurlijk daglicht.

Download onderstaande documenten voor meer informatie:

UITBREIDING MET NIEUWBOUW

Aan de achterzijde van het lakenhal-gebouw verrijst de nieuwbouw van Museum De Lakenhal, die een nieuwe gevel krijgt aan het Lammermarktplein. De nieuwbouw voegt een totaal volume van 2500 vierkante meter toe aan het museum, waarvan 450 vierkante meter tentoonstellingsruimte. Het ontwerp van deze nieuwe vleugel is een hedendaagse interpretatie van de baksteenarchitectuur van het bestaande museumcomplex. Vorm en schaal zijn geïnspireerd op de historische bebouwing in de omgeving. Al eeuwen staan hoge en lage gevels in dit gedeelte van de stad gebroederlijk naast elkaar.

HET PUBLIEK KRIJGT ALLE RUIMTE

Met de restauratie en uitbreiding worden de publieksvoorzieningen van Museum De Lakenhal aanzienlijk verbeterd. Er komt een fraai nieuw entreegebied op de vestibule van de 'Laecken-Halle', er komt een volwaardig café en een museumwinkel met een origineel assortiment. Lezingen en andere evenementen vinden plaats in het nieuwe auditorium (120 plaatsen). In het Atelier komen jong en oud samen voor workshops, schoolbezoeken en gezinsactiviteiten. Al deze ruimtes bevinden zich op de begane grond van het gebouw.

HET PROJECTTEAM

Het startschot voor het project Restauratie en Uitbreiding van Museum De Lakenhal werd in 2009 gegeven met het gemeenteraadsbesluit ‘Lakenhal op Orde’. Sindsdien werken het museum en de gemeente nauw samen aan de realisatie ervan. Op de website van de gemeente Leiden vindt u meer informatie en documenten, zoals het kaderbesluit en bestemmingsplan Lammermarkt.

HET ARCHITECTENTEAM

De combinatie van restaureren én uitbreiden vraagt om een divers team van architecten. Verantwoordelijk voor het restauratiegedeelte is het gerenommeerde bureau Julian Harrap Architects (JHA) uit Londen. Het jonge, talentvolle Happel Cornelisse Verhoeven (HCV) uit Rotterdam tekent voor de uitbreiding.

JULIAN HARRAP ARCHITECTS, LONDON

Julian Harrap Architects (JHA) behoort tot de internationale top op restauratiegebied. Het bureau wordt voor dit project vertegenwoordigd door Robert Sandford. JHA was eerder onder meer verantwoordelijk voor de restauratie van het Sir John Soane's Museum en het Victoria & Albert Museum in Londen. Hun samenwerking met architect David Chipperfield aan de restauratie van het Neues Museum in Berlijn werd in 2011 onderscheiden met de Mies van der Rohe Award.

Lees meer in het interview dat verscheen op het museumblog:

HAPPEL CORNELISSE VERHOEVEN, ROTTERDAM

Happel Cornelisse Verhoeven Architecten (HCVA) wordt geleid door Ninke Happel, Floris Cornelisse en Paul Verhoeven. Dit veelbelovende trio werkt vanuit een ambachtelijke, duurzame basis aan ontwerpen die nieuwbouw op vanzelfsprekende en eigentijdse wijze verbinden met de stedelijke of landschappelijke omgeving. HCVA is winnaar van de ARCAward 2013 voor het interieurontwerp van het Noord-Hollands Archief. In datzelfde jaar werden zij genomineerd als Architect van het Jaar.

team van specialisten

De architecten worden ondersteund door een team van specialisten met veel ervaring op het gebied van onder meer bouwfysica, elektrotechnische- en werktuigbouwkundige installaties, beveiliging, bouwkosten en constructie in musea.

KOSTEN EN BEGUNSTIGERS

In 2014 heeft de Leidse gemeenteraad het Uitvoeringsbesluit voor de restauratie en uitbreiding goedgekeurd en 16,6 miljoen euro beschikbaar gesteld voor de bouw. Museum De Lakenhal heeft zich de opdracht gesteld de overige financiering zelf te realiseren. Inmiddels is dankzij een succesvolle campagne ruim 3 miljoen euro aan fondsen opgehaald, waaronder particuliere schenkingen, een impulsbijdrage van 1 miljoen euro van de BankGiro Loterij, een bijdrage van €790.000 van de Provincie Zuid-Holland en bijdragen van het succesvolle Lucas van Leyden Mecenaat. Overige bijdragen komen van de American Friends of Museum De Lakenhal, Nederlandse particuliere- en overheidsfondsen, sponsoring en overige donaties.

RESTAURATIE & UITBREIDING in 'LEVEN! Magazine'

In de serie 'Museum De Lakenhal vernieuwt' tonen 'LEVEN! Magazine' en Museum De Lakenhal het proces rondom restauratie & uitbreiding. Waarom kozen de architecten voor een lichte baksteen? Wat betekent 'nobele eenvoud'? Wat krijgt Leiden er als stad voor terug?

De Puzzel van Leiden

Stadsgezelschap PS|Theater werkt sinds 2014 aan ‘De Puzzel van Leiden’: theatrale portretten van sleutelfiguren op en rond het Lammermarkt-plein. Met naast slagerij Mabroek en ‘De Buurvrouw’ ook Museum De Lakenhal.

GEBIEDSONTWIKKELING: CULTUURKWARTIER

Met de nieuwe achtergevel grenst Museum De Lakenhal vanaf 2019 aan de Lammermarkt, die na voltooiing van de ondergrondse parkeergarage wordt ingericht als bruisend cultuurplein. Dit plein maakt als groene oase deel uit van het langste stadspark van Nederland: het Singelpark.
Het museum ligt centraal in het Cultuurkwartier van Leiden: het gebied van Molen De Valk tot aan Museum Boerhaave, met daarin broedplaats Scheltema, muziek-theatergezelschap De Veenfabriek, muziekcentrum De Nobel, de Leidse Schouwburg, het nieuwe Kijkhuis en Theater Imperium. Terwijl de historische 'Laecken-Halle' uitkijkt op de ‘oude stad’, zal de nieuwbouw van Museum De Lakenhal het gezicht worden van de ‘jonge stad’.

nieuwsbrief

Altijd op de hoogte van het laatste nieuws? Schrijf dan in en ontvang voortaan de maandelijkse nieuwsbrief van Museum De Lakenhal.